THAM LUẬN VỀ GIẢI PHÁP CHỦ NHIỆM LỚP TỐT

Kính thưa các quý vị đại biểu!

Kính thưa các thầy cô giáo trong hội đồng sư phạm nhà trường

Lời đầu tiên cho phép tôi được kính chúc quý vị đại biểu, các thầy cô giáo mạnh khỏe, hạnh phúc, chúc Hội nghị Cán bộ – Viên chức- Đoàn viên công đoàn nhà trường chúng ta thành công tốt đẹp.

Thưa Hội nghị!

Song song với việc dạy học văn hoá theo hướng hiện đại “ Phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh”, tăng cường tính chủ động sáng tạo và phát huy tính tích cực của học sinh thay vì dạy kiến thức như trước đây thì việc đổi mới giáo dục nhân cách, phẩm chất cho học sinh đúng theo nhận định của Bác hồ: “Có tài mà không có đức là người vô dụng”. Nhận thức được tầm quan trọng của việc giáo dục toàn diện cho học sinh, BGH trường ta luôn đề cao vai trò của người giáo viên làm chủ nhiệm lớp. Một công việc mà nó mang lại cho ta nhiều niềm vui nhưng cũng lắm nỗi buồn và cũng lắm những kỷ niệm khó quên. Tôi nhận thấy rằng: GVCN vừa là người cha, người mẹ, người thầy, là người anh, người chị, vừa là một luật sư, là nhà tư vấn và cũng là người bạn… Như vậy, có nghĩa là cùng một lúc GVCN sẽ phải là một diễn viên đa năng và có nhiều “vai diễn”, phải đặt mình vào rất nhiều vai và vai nào cũng đòi hỏi phải hoàn thành xuất sắc.

Kính thưa các vị đại biểu!

Nhiều năm qua, tôi được phân công làm công tác chủ nhiệm lớp, tôi nhận thấy rằng, để trở thành một giáo viên chủ nhiệm tốt, được học trò và phụ huynh tin tưởng thì càng khó khăn hơn. 

Vậy, là giáo viên chủ nhiệm, chúng ta phải làm gì để những HS của chúng ta luôn là những bông hoa tươi đẹp, tỏa mãi hương thơm của tuổi học trò. Đó là điều mà tôi luôn trăn trở, gắng tìm ra các biện pháp có tính khả thi nhằm giúp các em được phát triển toàn diện hơn.

 Hôm nay, trong Hội nghị này, tôi mạnh dạn nêu ra một vài kinh nghiệm của bản thân mà trong những năm qua tôi đã áp dụng và đã có những thành công nhất định.

Một là: Giáo viên chủ nhiệm phải trang bị cho bản thân những điều kiện cần trước khi làm công tác chủ nhiệm:

Đó là:

– Chúng ta nên đọc thật nhiều sách tâm lý về lứa tuổi để luôn là người hiểu chuyện, luôn luôn lắng nghe và sẵn sàng chia sẻ.

– Chúng ta nên tích luỹ nhiều câu chuyện cười rất học sinh; thuộc vài bài nhạc mà tuổi các em yêu thích;

– Hãy luôn mĩm cười với các em, biết khôi hài trong khuông khổ và tập nhỏ lại để được hoà cùng các em.

– Hãy tập xử lý nhiều tình huống khác nhau có thể xảy ra đối với các em;

-Và điều quan nhất đó là phải nắm chắc các điều lệ của trường THCS, nhất là cần hiểu đúng về các việc cần làm, không được làm của GVCN đối với học sinh.

Hai là: Giáo viên chủ nhiệm phải có năng lực quản lí:

-GVCN phải có các kỹ năng để điều tra, khảo sát, xây dựng kế hoạch lớp chủ nhiệm, tổ chức thực hiện kế hoạch, kiểm tra đánh giá kết quả giáo dục đến từng học sinh. Xây dựng đội ngũ cán sự lớp có năng lực, trách nhiệm, công tâm.

-Ngoài việc thực hiện các chỉ đạo của Hiệu trưởng, của ngành thì GVCN cần phải biết xây dựng các hoạt động độc lập riêng, mang tính đặc thù của lớp mình. GVCN cũng cần phải theo dõi, phát hiện và giải quyết sớm các vấn đề nảy sinh ở lớp mình chủ nhiệm. Khi triển khai một hoạt động giáo dục mới cần phải có kỹ năng “truyền lửa”, kỹ năng “đọc vị” như các nhà huấn luyện viên của các đội tuyển.

-Người giáo viên chủ nhiệm cũng phải là người “Cầm cân, nẩy mực” trước những điều bất hợp lí xảy ra trong lớp. Vì thế, rất cần ở giáo viên chủ nhiệm lớp công tâm, nhiệt tình, trách nhiệm, tâm lí, yêu thương học sinh.

Ba là : GVCN phải Gần gũi, thấu hiểu quan tâm và nắm chắc hoàn cảnh của từng HS trong lớp.

Đầu năm, khi nhận lớp, việc đầu tiên tôi làm là phải nắm bắt được thông tin cá nhân từng em, cho các em viết lí lịch trích ngang, lấy số điện thoại, lập zalo nhóm lớp, zalo nhóm Ban cán sự; zalo từng tổ để quản lý tốt việc học và rèn của các em, biết được vị trí nhà ở của các em gần gũi thấu hiểu và nắm chắc hoàn cảnh của từng học sinh trong lớp về những thuận lợi và khó khăn đặc biệt quan tâm đến học sinh có hoàn cảnh đặc biệt và các đối tượng con nhà giàu, học yếu, lười học, trốn tiết. Những trường hợp này, tôi luôn gần gũi trò chuyện tiếp xúc với các em nhiều hơn, tạo cho các em sự thân thiết, tin tưởng để có thể rễ dàng bộc lộ tâm tư tình cảm, điều mong muốn của chính mình khi cần thiết. Qua đó, chúng ta sẽ hiểu các em hơn và kịp thời ngăn chặn những suy nghĩ nông cạn, sai lầm hay các hành vi không hay… hướng các em nhận thức được giá trị bản thân, nâng cao lòng tự trọng và biết cố gắng để vượt qua những khó khăn trong học tập cũng như trong cuộc sống.

GVCN phải bằng tấm lòng nhân ái, bao dung không vụ lợi đến với học sinh bằng tấm lòng chân thành, cởi mở. Chính vì vậy tôi luôn tâm đắc lời tâm sự của một thầy giáo người Nga đó là: “Đến với một nhà giáo dục điểm chủ yếu đó là tình người”. Đó cũng là nhu cầu sâu sắc trong lòng mỗi con người. Có lẽ, mầm mống của hứng thú sư phạm là ở chỗ hoạt động sáng tạo đầy tình người, để tạo ra hạnh phúc cho con người. Đó là một điều vô cùng quan trọng. Vì, khi ta tạo ra niềm vui cho người khác, cho trẻ thơ thì ở họ sẽ có một tài sản vô giá: Đó là tình người, mà tập trung ở sự nhiệt tâm, thái độ ân cần, sự chu đáo và lòng vị tha”. Để thể hiện tình người, tôi đã giáo dục học sinh cần quan tâm đến người khác bằng những việc làm cụ thể như: Tham gia các phong trào từ thiện, nhân đạo, kế hoạch nhỏ, giúp đỡ các bạn khó khăn trong lớp … Việc làm này tuy nhỏ nhưng có tác dụng làm cho học sinh tự động viên nhắc nhở nhau trong học tập và tinh thần đoàn kết tương thân tương ái.

Bốn là: GVCN phải là tấm gương sáng cho học sinh noi theo

Người giáo viên phải thực sự mẫu mực, phải là tấm gương sáng toàn vẹn từ nhận thức đến hành động thực tiễn, từ lời nói cử chỉ điệu bộ đến thái độ ứng xử hằng ngày đây là cách giáo dục dùng nhân cách tác động đến nhân cách. Để trở thành tấm gương sáng cho học sinh noi theo, tôi luôn quan niệm: Phải sống cho trong sạch dù có nghèo về vật chất, nhưng phải luôn giàu có về mặt tâm hồn, tình cảm và phấn đấu mỗi ngày sẽ là một sự tiến bộ hơn hoàn thiện hơn.

GVCN phải rèn luyện tay nghề để trở thành giáo viên dạy giỏi, vững vàng về chuyên môn. Có nhiều quan điểm cho rằng dạy và chủ nhiệm là hai công việc khác nhau, không liên quan đến nhau. Tôi nghĩ rằng, GVCN dạy bộ môn tốt sẽ góp phần quan trọng cho công tác chủ nhiệm tốt, sẽ góp phần tạo nên uy tín của giáo viên và phụ huynh luôn cảm thấy yên tâm khi GVCN có năng lực chuyên môn. Ngoài ra, GVCN là người cha, người mẹ là chỗ dựa tinh thần cho các em, phải biết lắng nghe học sinh nói và không áp đặt học sinh. Có như thế các em mới thấy mình được tôn trọng.

Bởi các em học sinh bậc THCS ở độ tuổi “dậy thì”, “ tuổi khó bảo” rất dễ tự ái, dễ chán nản trước những khó khăn trong học tập có lòng tự trọng và sĩ diện rất cao. Chỉ cần một sơ suất nhỏ của giáo viên sẽ để lại ấn tượng không tốt cho học sinh, đặc biệt là các em học sinh cá biệt các em sẽ biến đó thành trò đùa và không tin vào lời giáo viên nói, lúc đó các em chỉ tỏ vẻ thách đố và trêu ngươi, chọc tức giáo viên. Đối với những trường hợp này, chúng ta nên động viên khuyến khích các em phân tích phải trái, có lí, có tình để các em thấy rõ cái sai của mình mà sửa chữa. Song, không dễ dãi, hời hợt để các em có tư tưởng thỏa mãn, dừng lại bằng lòng với bản thân. Nhưng cũng không quá khắt khe, gay gắt, dễ dồn các em đến chỗ tự ti, chán nản. Đối với HS giỏi, tôi động viên các em tích cực tìm tòi, học hỏi để nâng cao năng lực của bản than và kèm bạn cùng tiến. GVCN phải luôn trau dồi kiến thức để có thể giải đáp được những băn khoăn thắc mắc của HS, tìm thêm những bài tập lí thú cho các em thử sức. Với những em học lực yếu hay mang tâm lí mặc cảm, tự ti trước lớp thì giáo viên cần gần gũi cởi mở, khích lệ để các em tự tin hơn. Đối với HS có sức ì lớn trong học tập thì chúng ta nên quan tâm chỉ bảo ân cần, bình tĩnh và kiên nhẫn. Bên cạnh đó, tôi cũng cần tổ chức tốt các mô hình ‘Bạn giúp bạn”, “Đôi bạn cùng tiến” để các em giúp đỡ lẫn nhau vì nhiều khi “Học thầy không tày học bạn”. Chính qua những hoạt động nhóm, bạn giúp bạn mà tình cảm của các em thêm bền chặt, kết quả học tập của các em chậm tiến cũng tiến bộ rõ rệt. Khi có hiện tượng mất đoàn kết, hành vi không đúng mực xảy ra giữa các nhóm học sinh thì GVCN phải gặp gỡ lớp, từng nhóm, từng đối tượng để thu thập thông tin, lắng nghe và tạo cơ hội cho các em được nói lên những suy nghĩ của mình về bạn bè, về thầy cô giáo, không nghe và xử lí tình huống từ một phía.

Để khích lệ các em, tôi luôn gần gũi, quan tâm, khen chê các em đúng và kịp thời, xử phạt nghiêm minh. Tổ nào ý thức đoàn kết tự quản tốt, cá nhân nào gương mẫu, tiến bộ, thành tích tốt đều được tuyên dương, khen thưởng kịp thời trong mỗi tiết sinh hoạt vào cuối tuần. Dịp cuối tháng thì xếp loại thi đua và gửi kết quả rèn luyện của HS về cho gia đình( nhất là những em có tiến bộ so với bản thân mình.

Năm là: GVCN là “ cầu nối đa năng” Phối hợp với giáo viên bộ môn trong công tác giảng dạy.

GVCN có thể trao đổi với giáo viên bộ môn để nắm bắt thêm về tinh thần, thái độ học tập, ý thức tổ chức kỷ luật, học lực…của từng học sinh trong lớp. Từ đó, tạo điều kiện cho giáo viên chủ nhiệm có sự nhìn nhận và đánh giá khách quan về chất lượng học tập của từng học sinh trong lớp đồng thời có biện pháp động viên, nhắc nhở, giáo dục phù hợp đối với từng học sinh giúp các em học tập và rèn luyện nhân cách đạo đức tốt hơn .

Sáu là: Giáo viên chủ nhiệm phối hợp với phụ huynh của lớp.

Để làm được công tác chủ nhiệm tốt, tôi không thể không nói tới sự phối hợp chặt chẽ giữa GVCN và phụ huynh học sinh. Đây là mối quan hệ không thể thiếu được. Chính vì vậy, trong cuộc họp cha mẹ học sinh đầu năm, GVCN phải cố gắng nắm bắt số điện thoại liên lạc của gia đình, đây là điều kiện thuận lợi giúp GVCN trao đổi gián tiếp với cha mẹ học sinh khi cần thiết. Ngoài ra, GVCN cần phải tiếp xúc riêng để trao đổi thông tin với cha mẹ học sinh những học sinh cá biệt. Thông qua công việc này giúp giáo viên biết được các thói quen, sở thích thái độ của học sinh thường biểu hiện ở gia đình. Qua đó giúp cha mẹ học sinh biết được tình hình học tập những dấu hiệu sa sút của các em đồng thời giúp cha mẹ học sinh thấy được sự quan tâm của nhà trường đối với gia đình, từ đó tạo được niềm tin đối với phụ huynh trong việc giáo dục con cái họ. Mối quan hệ có tác động hai chiều này nhằm hạn chế bớt mặc cảm, tự ti ở các em, giảm bớt tâm lí lo sợ khi tiếp xúc với GVCN.

Kính thưa các vị đại biểu!

Để làm tốt công tác chủ nhiệm, đòi hỏi người giáo viên chủ nhiệm không chỉ là một giáo viên dạy tốt văn hóa mà còn phải quan tâm đến sự phát triển ở học sinh cả những giá tri đạo đức, thể chất, thẩm mĩ…Vì vậy, theo tôi, hai yếu tố cốt lõi không thể thiếu đối với giáo viên chủ nhiệm là cái tài của một nhà tâm lí và cái tâm của một nhà giáo dục. Làm tốt hai yếu tố này thì người giáo viên nói chung và người giáo viên chủ nhiệm nói riêng đều có thể làm tốt trách nhiệm của mình trong thời đại mới ngày nay và luôn để lại ấn tượng tốt trong lòng học trò.

Trên đây là bản tham luận của tôi về một số kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm lớp, rất mong được sự góp ý chân thành của quý vị và thầy cô để tôi hoàn thiện tốt hơn nữa trong công tác chủ nhiệm lớp.

Cuối cùng, tôi xin kính chúc các vị đại biểu mạnh khỏe, hạnh phúc, chúc Hội nghị thành công rực rỡ. Tôi xin trân trọng cảm ơn.